سید خراسانی

اقلید یکی از شهرهای استان فارس است. این شهر مرکز شهرستان اقلید می‌باشد. اقلید دارای محله‌هایی مثل باغستان و ارجمان ،‌فسارود،شهرک قدس و آقاکهاست.

جمعیت این شهر بر طبق سرشماری سال 1385، برابر با 51,329 نفر بوده‌است. اقلید حدودا 250 کیلومتر با اصفهان و 250 کیلومتر با شیراز، 200 کیلومتر با یزد و 160 کیلومتر با یاسوج فاصله دارد.اقلید‌ که‌دارای هوایی معتدل است و چراگاه‌های فراوانی دارد در پنج ماه از بهار و تابستان منطقه سردسیر ایل های گوناگونی مانند قشقایی و عرب باصری‌است. از طایفه‌ها و تیره‌های‌دیگر می‌توان‌از‌طایفه‌های‌فارسیمدان،کله‌کو، کشکولی، اسلاملو و طایفه‌های کلمه‌ای و گردشولی از ایل ممسنی نام برد. زبان مردم اقلید، فارسی اما به خاطر وضعیت منطقه لهجه‌های متفاوتی دارند. آداب و رسوم مردم اقلید با توجه به ویژگی های مخصوص خود بیش‌تر به آداب و رسوم مردم فارس می‌ماند و از نظر زندگی و برخورد با مردم منحصر به فرد است. خون گرم بودن ، زود آشنا شدن، با نیتی پاک و باطنی با صفا با مهمان بر خورد کردن و برنامه ریزی با ظرافتی خاص در مورد بعضی از مراسم مانند عروسی و عزاداری، عید نوروز و عید غدیر از دیگر ویژگی های مردم اقلید هستند. مهم ترین صنعت دستی در شهرستان اقلید؛ فرش بافی است چون اصلی ترین کارو پیشه مردم منطقه‌ فرش بافی است. شمار دستگاه‌های قالی بافی این شهرستان بیش از هزار دستگاه است و دو شرکت بزرگ فرش بافی نیز در اقلید فعال هستند. طرح و نقش فرش ها محلی و بیش‌تر نفش هیبت لو هستند، اما در کارگاه‌های شرکت فرش نیز نقشه‌های دیگری بافته می‌شوند که به نام فرش‌های آباده‌ای در بازار به فروش می‌رسند. بیش‌ترمردم نواحی روستایی اقلید به قالی بافی مشغول هستند و این کار را بیش‌تر زنان و دختران به عهده دارند. توانمندی های شهرستان اقلید در زمینه بافته‌های داری (قالی و گبه) قابل توجه است، به این ترتیب که این شهرستان قادر است انواع فرش دست‌باف با میزان تولید سالیانه 40 هزارمترمربع و همین میزان صادرات و گبه بافی به میزان تولید سالیانه 5 هزارمتر مربع و به همین میزان صادرات داشته باشد. گیوه بافی، جاجیم بافی و نمد مالی از دیگر صنایع دستی این شهرستان است که در تمام روستاها و شهرهای این منطقه تولید و عرضه می‌شوند. برخی از این تولیدات جنبه صادراتی و برخی دیگر تنها جنبه مصرف محلی دارند. دریاچه کافتر و آبشار دشتک ابرج و چشمه‌های متعددی که فضاهای فرح بخش و زیبایی را فراهم آورده اند به همراه دامنه کوه‌ها و سواحل رودخانه‌ها از مهم ترین جاذبه‌های طبیعی شهرستان اقلید به شمار می آیند. ازاماکن مقدسه و تاریخی منطقه می‌توان امام زاده‌ها و مسجد جامع شهر که قدمت آن به شش صد سال قبل می‌رسد را نام برد

علت نامگذاری
اقلید بزرگترین شهرستان از نظر جمعیت در شمال فارس است. درباره واژه اقلید گمانهایی چند وجود دارد اما گمانی که بیشتر تاریخ نویسان نسبت به آن اتفاق نظر دارند،این واژه همانا عربی شده واژه کلید است. در گویش مردم نیز به صورت کلید و کلیل هنوز به کار می‌رود که گونه‌ای از واژه اکلیل است. اقلید کلمه ای عربی و به معنی کلید واحتمالاکلید یک کلمه یونانی می‌باشد. این شهر به دروازه و کلید گشایش و فتح فارس مشهور بوده و درگذشته یکی از بلاد مهم به شمار می‌رفته است. کلید به مرور زمان به کلیل و بعد به اقلید تغییر نام پیدا نمود و هنوزهم عده‌ای به آن کلیل می گویند و مفهوم مجازی آن، کلید گشایش سرزمین فارس است. به این معنی که هر کس می خواسته فارس را فتح کند، اول بایستی اقلید را فتح کند. اقلید شهر کهن سالی است و در دوران های پیش از اسلام منطقه آبادی بوده است. هم اکنون ازدوران ساسانیان چند اثر ارزنده در اقلید و پیرامون آن وجود دارد که حوض دختر گبر با سنگ نوشته پهلوی اش یکی از آن هاست. در فارسنامه ابن بلخی درباره اقلید چنین نوشته شده است : « اقلید شهرکی کوچک است و حصاری دارد و جامع و منبردارد و هوای آن در سردسیر معتدل است و درست، آب آن خوش است و روان، [ و در آن ] میوه باشد از هر نوعی ... ». هم چنین در فارسنامه ناصری نیز درباره اقلید چنین می خوانیم : « اقلید در دامنه کوهای زاگرس قرار دارد. رودخانه از میان آن جاری است در دو جانب این رودخانه باغ های پر از درختان سردسیری است مکانی با صفا و نزهت گاهی دلگشا است.اقلید دارای دانشگاه آزاد و آموزشکده دختران. کارخانه‌های قند واگن سازی الکل سازی بلی اتیلن آرد شیرپاستوریزه و... می‌باشد.

پیشینه تاریخی
از آنجا که اقلید ششمین شهر مرتفع ایران و مرتفع‌ترین شهر استان فارس به شمار می‌رود تا جایی که این ارتفاعات به علت مشرف بودن و جایگاه فلاتی شکل آن بر سرزمین فارس در ادوار گذشته بوده، موقعیت و تسلط خاص دفاعی داشته و دارای پایگاه نظامی بوده، به گونه‌ای که فتح آن به منزله تصرف تمام خاک فارس بشمار می‌آمده‌است و بدین ســبب آن را کلــید فارس گفته‌اند.

پیشینه منطقه با توجه به نشانه‌هایی که در دسترس است به پایان دوره نوسنگی یعنی یک هزار سال پیش از میلاد می‌رسد. آثار تاریخی مانند حوضچه دختر گبر، کتیبه تنگ براق، کوشک زر، کتیبه کوه بل، باتلاق گور بهرام و چشمه شیرین، تل باکون (بکان) و چند نشانه کوچک و بزرگ دیگر گواه بر قدمت تاریخی این قلمرو است. در گذشته جاده اصلی اصفهان ـ شیراز از اقلید می‌گذشته‌است وبهمین دلیل نقشی مهم‌تر و کلیدی تر از سایر شهرستانها در تحرک فعالیتهای اقتصادی واجتماعی سرزمین پارس داشته‌است. این شهر زمانی گوشه‌ای از شاهنشاهی هخامنشیها به نام آزارگاتا و مرکز تربیت اسب جنگی کوروش به شمار می‌آمده‌است.

مکان های دیدنی و تاریخی
پارک انقلاب و پارک پارسیان و تفرج گاه محمد رسول الله و سرداب و بید سبحان و دامنه های کوه بل ودریاچه کافتر و آبشار تنگ براق وقدمگاه سده و چشمه بالنگان حاجی آباد و گور بهرام آسپاس و باغ گل خارستان و فی منی حسن آباد چشمه‌های متعددی که فضاهای فرح بخش و زیبایی را فراهم آورده اند به همراه دامنه کوه‌ها و سواحل رودخانه‌ها از مهم ترین جاذبه‌های طبیعی شهرستان اقلید به شمار می آیند. ازاماکن مقدسه و تاریخی منطقه می‌توان امام زاده‌ها و مسجد جامع شهر که قدمت کتیبه تعمیر آن به شش صد سال قبل می‌رسد را نام برد. هم چنین قلعه های قدیمی مانند قلات و شهر آشوب و کاروانسراهای کناس و... از جاذبه‌های مهم تاریخی منطقه به شمار می آیند.شهرستان اقلید به عنوان وسیع ترین و پر جمعیت ترین شهرستان شمال فارس در چهار راهی بزرگراه اصفهان – شیراز و یزد – یاسوج طریق الرضا (ع) ) قرار دارد . و از جنوب به شهرستان های مرودشت و سپیدان ، از شمال به شهرستان آباده ، از غرب به شهرستان سمیرم و یاسوج و از شرق به شهرستان های خرمبید و پاسارگاد محدود است .

مرکز شهرستان ، شهر اقلید است و تا شیراز 275 کیلومتر ، تا اصفهان 230کیلومتر ، تا یزد210 و تا یاسوج 180کیلومتر فاصله دارد .

به دلیل بارش برف در زمستان مناظر برفی بسیار زیبایی در فصول پاییز و تابستان چشم را می نوازد و در فصل بهار و تابستان چشمه سارهای جوشان و رودهای خروشان تفرج گاههای بی بدیلی را پدید می‌آورد .

واحدهای اقامتی در تمام طول سال و مدارس در تعطیلات نوروزی و فصل تابستان پذیرای میهمانان و گردشگران ارجمند می‌باشند .

اقلید ، یکی از کهن ترین شهرهای فارس به معنی کلید سرزمین پارس با آثار باستانی و جاذبه‌های تفریحی و گردشگری تابلویی رنگارنگ از جلوه‌های قدرت خداوندی است که طبیعت زیبا و مردمان خون گرم آن مقدم شما را گلباران می‌کنند .

-مسجد جامع اقلید
یکی از مساجد قدیمی می‌باشد که از گذشته‌های دور مکانی مقدس بوده و کتیبه‌ای چوبی مبنی بر تعمیر مسجد در سال 849هجری قمری و منبر منبت کاری شده‌ای مربوط به دوران صفوی ساخته شده به سال 1008 هجری قمری دارد که ارزشهای هنری فراوانی دارد .

صنایع و معادن
بزرگ ترین مرکز صنعتی شهرستان اقلید کارخانه قند می‌باشد که با ظرفیت اسمی روزانه 1500 تن مصرف چغندرقند سالانه در حدود میانگین 27 هزار تن می‌باشد و بوسیله بخش خصوصی اداره می‌شود. دومین واحد صنعتی این شهرستان شرکت صنایع پلاستیک کوثر با ظرفیت اسمی سالیانه 2500 تن و عملی 3500 تن تولید انواع پلی اتیلن پایپ، سبک ، سنگین، پلی‌پروپیلن‌وپلی‌استایرن‌است. واحدهای صنعتی دیگر شامل کارخانه شیرپاستوریزه با ظرفیت اسمی 3000 تن شیر در سال و سایر فراورده‌های لبنی از جمله ماست پاستوریزه، ماست موسیر، پنیر سفید، خامه ، دوغ گازدار است. واحدهای صنعتی دیگر شامل شرکت تولید و بسته بندی فرآورده‌های گوشتی شعبه اقلید با ظرفیت 9 هزارتن کشتار دام و 3600 تن بسته بندی انواع گوشت قرمز به صورت سالیانه است و هم‌چنین کارخانه آرد اقلید با ظرفیت 250 تن روزانه تولید آرد والسی که بیش از 90% مراحل اجرایی آن اتمام یافته و در آینده نزدیک به بهره‌برداری خواهد رسید. با وجود داشتن استعدادهای بالقوه تولیدات معدنی در این شهرستان به دلیل عدم سرمایه گذاری در این بخش، غیر از تولیدات معدنی در خصوص شن ماسه فعالیت های تولیدی دیگری انجام نمی‌پذیرد.

مشخصات جغرافیایی
اقلید واقع در طول جغرافیایی 52 درجه و 41 دقیقه و عرض جغرافیایی 30 درجه و 53 دقیقه و بلندی 2230 متری از سطح دریا می‌باشد. اقلید یکی از شهرستان های استان فارس است که از شمال و شمال‌خاوری با شهرستان آباده، از جنوب خاوری با شهرستان خرم بید، از جنوب با شهرستان مرودشت، از باختر با شهرستان سپیدان و استان کهگیلویه و بویر احمدو از شمال باختر با شهرستان سمیرم از استان اصفهان هم مرز است. چون این سرزمین کوهستانی است چشمه سارهای فراوان دارد که بیش‌تر آن ها، سرچشمه‌های رودخانه کر هستند. جمعیت شهرستان اقلید درسال 1375 تعداد 80947 نفر , و درسال 1385حدود 103000نفر جمعیت ساکن و 40000نفر عشایر بر آورده شده است. شغل‌اصلی مردم اقلید کشاورزی، دام داری، پیشه وری، بازرگانی، کارگری و فرش بافی است. مسیرهای این شهرستان به مناطق اطراف عبارت اند از: - راه آسفالته‌ای که از اقلید به سوی شمال خاوری کشیده شده که اقلید را به بزرگراه اصفهان - شیراز در سورمق متصل می سازد. درازای این راه 18 کیلو متر است. - جاده اقلید - یاسوج که 120 کیلومتر است و از اقلید به سوی جنوب باختری می‌رود و به یاسوج می رسد و مطالعه احداث بزرگراه طریق الرضا (ع)بر روی آن در حال انجام است. -راه آهن اصفهان -شیراز که در کنار شهر اقلید ایستگاه دارد و مطالعه و امکان سنجی احداث راه آهن یزد -اقلید -یاسوج در دست پی گیری است. - جاده‌ای که از سوی شمال از اقلید به سوی آبادی های صغاد بهمن و سپس به ایزد خواست و شهر سمیرم می‌رسد. -آزاد راه در حال احداث شمال -جنوب که از وسط این شهرستان و از نزدیکی شهر سده می گذرد. - راه‌های دیگری که مرکز بخش اقلید را به آبادی های پیرامونش می رساند. به طور کلی این شهرستان از موقعیت استثنایی جغرافیایی در چهار راهی استان های فارس و یزد و اصفهان و کهگیلویه و بویر احمد قرار دارد.